มัสยิดหลังแรกของอังกฤษ

สภาพปัจจุบันของ ‘มัสยิดหลังน้อย’ เลขที่ 8 โบรมเทอเรซ ที่เคยเป็นมัสยิดหลังแรกของอังกฤษเป็นเวลานับสิบๆ ปีที่เจ้าหน้าที่ของรัฐที่ทำงานที่อาคารโบรมเทอเรซ (Brougham Terrace), ลิเวอร์พูล, มักเอ่ยถึงห้องขนาดใหญ่ด้านชั้นในของอาคารว่า ‘มัสยิดหลังน้อย’ แต่ไม่เคยมีใครรู้ว่าทำไมคนถึงเรียกเช่นนั้นนั้น

อาคารชุดนี้ตั้งอยู่ตรงมุมถนนเวสต์เดอร์บี ด้านตะวันออกของใจกลางเมือง ตึกเทอเรซแบบจอร์เจียที่แสนหรูหรานี้เก่าลงตามเวลาที่ผ่านไป

ตึกชุดนี้ถูกสร้างขึ้นมาเมื่อเกือบสองร้อยปีก่อน ในปี 1830 โดยโจเซฟ อลันสัน พิคตัน เป็นตึกเทอเรซติดกัน 12 หลัง ถูกตั้งชื่อว่า ‘โบรม’ ตามชื่อ เฮนรี ปีเตอร์ โบรม (Henry Peter Brougham ปีค.ศ.1778–1868), นักกฎหมายชื่อดังและนักการเมืองพรรควิก (Whig ในปัจจุบันเปลี่ยนมาเป็นพรรคเสรีนิยม), ซึ่งเป็นบารอนคนแรกของโบรมและโวกซ์, บารอนแห่งโบรมเป็นชาวสก็อตและดำรงตำแหน่งอธิบดีศาลสูงสุดของประเทศอังกฤษช่วงปี 1830-34

แรกเริ่มเดิมทีเทอเรซชุดนี้เป็นบ้านพักอาศัยของนักธุรกิจชั้นสูงของลิเวอร์พูล ต่อมาในปี 1900 ตึกเลขที่ 1-7 ถูกรื้อถอนเพื่อก่อสร้างอาคารเวสต์เดอร์บียูเนียน

แต่ตึกเลขที่ 8-12 ต่างหากที่ประวัติศาสตร์อันสำคัญได้เกิดขึ้น!

ในวันคริสต์มาสปี 1889 นั่นเองที่ วิลเลียม เฮนรี อับดุลลาฮ์ กิลเลียม (William Henry Abdullah Quilliam ปีค.ศ.1851-1932) ทนายความชื่อดังของลิเวอร์พูลผู้เป็นมุสลิมใหม่เอี่ยมอ่องได้เปิดประตูประวัติศาสตร์ของโบรมเทอเรซเลขที่ 8 ซึ่งเป็นมัสยิดหลังแรกของประเทศอังกฤษออกมา!!

วิลเลียมเป็นบุตรชายของผู้ผลิตนาฬิกาฐานะร่ำรวยของเมืองลิเวอร์พูล ต่อมาถูกส่งไปพักผ่อนเพื่อรักษาสุขภาพที่โมรอคโคในปี 1887 ถัดจากนั้นหนึ่งปี วิลเลียม กิลเลียม กล่าวชาฮาดาฮ์ ปฏิญาณตนเป็นมุสลิม และเดินทางกลับมายังอังกฤษในชื่อ ‘อับดุลลาฮ์ กิลเลียม’

อับดุลลาฮ์ กิลเลียม เป็นชายผู้มีเสน่ห์ น่านับถือ – เขาเริ่มต้นบรรยายเรื่องอิสลามที่หอประชุม Temperance League Hall ที่ถนนเมาท์เวอร์นอน ในเมืองลิเวอร์พูล

และเมื่อจำนวนชาวเมืองลิเวอร์พูลที่หันมารับอิสลามมีจำนวนเยอะขึ้น อับดุลลาฮ์ กิลเลียมก็ได้ซื้ออาคารเลขที่ 8 โบรมเทอเรซ

อับดุลลาฮ์ให้ โจเซฟ แมคโกเวิร์น สถาปนิกของเขาปรับปรุงอาคารเสียใหม่ แล้วตั้งชื่อว่า ‘สถาบันมุสลิมลิเวอร์พูล’ (Liverpool Muslim Institute) และนี่คือมัสยิดแห่งแรกของอังกฤษ เปิดเมื่อวันที่ 25 ธันวาคม 1889 ด้วยความพยายามของชาวอังกฤษผิวขาวที่ชื่อ วิลเลียม อับดุลลาฮ์ กิลเลียม

ในปัจจุบันอาคารเลขที่ 8 โบรมเทอเรซเป็นอาคารสำนักงานทะเบียน และสมาคมมุสลิมลิเวอร์พูล (The Muslim Society in Liverpool) กำลังอยู่ระหว่างระดมทุน (ประมาณ 100 ล้านบาท) เพื่อซื้ออาคารเลขที่ 8-10 นำมาทำป็นศูนย์อนุรักษ์มรดกมุสลิมอังกฤษ

ปัจจุบันมีมุสลิมอาศัยในเมอร์ซีย์ไซด์ 15,000 คน รอบลิเวอร์พูล 6,000 คน

อาลี อักบาร์, กรรมการของสมาคมมุสลิมลิเวอร์พูล, บอกว่า: “เป้าหมายของสมาคมเราคือต้องการซื้ออาคารเลขที่ 8 โบรมเทอเรซ ตั้งเป็นศูนย์อนุรักษ์มรดกมุสลิม มีพิพิธภัณฑ์ ห้องอ่านหนังสือ นี่ละเหมาะมาก เพราะแม้จนกระทั่งทุกวันนี้เจ้าหน้าที่ของสำนักทะเบียนก็ยังพูดกันว่าต้องไปเอาไฟล์ ‘จากมัสยิด’ (from the mosque) – แม้พวกเขาจะไม่เคยรู้เลยว่าทำไมต้องเรียกเช่นนั้น – อาคารหลังนี้คือมรดกของเรา และเราจะไม่ยอมให้มันสูญหายไป!!”

มุสลิมลิเวอร์พูลทุ่ม 180 ล้านบาทรื้อฟื้นมัสยิดหลังแรกของอังกฤษ

แปลนของอาคารที่จะสร้างขึ้นมาใหม่มุสลิมเมืองลิเวอร์พูลเร่งระดมทุน 180 ล้านบาทเพื่อปรับปรุงอาคารเลขที่ 8 โบรมเทอเรซ ที่ Tuebrook เมืองลิเวอร์พูล ให้เป็นศูนย์มรดกและการศึกษาอิสลาม

โครงการนี้เป็นการรำลึกถึง วิลเลียม เฮนรี กิลเลียม (William Henry Quilliam ค.ศ.1851-1932) ทนายความชื่อดังของลิเวอร์พูลผู้เปลี่ยนมารับอิสลามหลังเดินทางไปโมรอคโคในปี 1887 จากนั้นเขาได้เปลี่ยนชื่อเป็น ‘อับดุลลาฮ์ กิลเลียม’

หลังกลับมาลิเวอร์พูลได้สองปี กิลเลียมได้เปิดมัสยิดหลังแรกของอังกฤษและตั้งเป็นศูนย์รวมของมุสลิมใหม่ชาวอังกฤษ

เกือบ 120 ปีจากวันนั้น, สมาคมอับดุลลาฮ์ กิลเลียม (Abdullah Quilliam Society) ได้เริ่มรณรงค์จัดหาทุนเพื่อรื้อฟื้นอาคารประวัติศาสตร์แห่งความปรีดาของมุสลิมอังกฤษ

เมื่อคืนก่อน ทางสมาคมฯ ได้จัดเลี้ยงดินเนอร์ที่ Athenaeum เพื่อหาทุน มีคนสำคัญเข้าร่วมมากมายเช่น เรฟเวอร์เริน เจมส์ โจนส์, บิชอปแองกลิเคินของลิเวอร์พูล, และเซอร์อิกบาล ซาครานี ประธานสภามุสลิมอังกฤษ

มุมีน ข่าน, ผู้อำนวยการบริหารศูนย์มรดกอับดุลลาฮ์ กิลเลียม, กล่าวว่า: “มัสยิดหลังน้อยแห่งนี้คือสถานที่สำคัญและเป็นความภูมิใจของมุสลิมอังกฤษ และเราไม่ต้องการจะสูญเสียมันไป ศูนย์ฯ แห่งนี้จะเป็นสะพานระหว่างมุสลิมกับเพื่อนต่างศาสนา และเพื่อขจัดความไม่เข้าใจเกี่ยวกับอิสลาม”

ศูนย์มรดกอับดุลลาฮ์ กิลเลียม จะมีห้องสมุด ห้องนิทรรศการ และการบรรยายศาสนา

‘มัสยิดหลังน้อย’ แห่งนี้ถูกแปลงไปเป็นสำนักงานทะเบียนหลังจากกิลเลียมย้ายไปอยู่ตุรกีในปี 1908




อ้างอิง
The Little Mosque. Architectural Heritage. BBC: UK. แปลโดย วาริษาฮ์ อัมรีล
£2.5m to restore mosque. Liverpool Echo: Liverpool, UK. 1 November 2007.
รับข้อมูลจาก "http://www.muslimcampus.com/wiki/The_Little_Mosque"
หมวดหมู่: ความรู้ทั่วไป | บทความ | มัสยิด